Stjórnlagaráð

Þorvaldur Gylfason útskýrir svo:Menningararfur íslensku þjóðarinnar verðskuldar sér ákvæði um vernd. Vitnar hann síðan í grein: „Þjóðareignir sem heyra til íslenskum menningararfi, svo sem þjóðminjar og fornrit, má hvorki eyðileggja né afhenda til eignar eða varanlegra afnota, selja eða veðsetja. Síðan nefnir hann dæmi um Skarðsbók og Valþjófsstaðahurðina sem allir vita að heyra undir þessa skilgreiningu um þjóðareign. Síðan segir hann að ef einhver telur að það sé verið að selja „eignir þjóðarinnar“, þá hafi hann rétt til þess að láta reyna á það fyrir dómstólum.

Hann víkur sér alveg frá því að skoða málið betur. Dómstólar geta aðeins dæmt eftir lögum.  Hvaða lög gilda í þessum efnum? Ef búið er að gera upp fyrsta Fergusoninn og hann er auglýstur til sölu á Ebay, þá vaknar spurning, er hann menningararfur, er hann ekki nógu gamall (hvað segja lögin)?  Hvenær verður hlutur að „þjóðargersemi“? Er þjóðargersemi þjóðareign? Ef mér finnst að fyrsti Fergusoninn sé gersemi í íslenskri landbúnaðarmenningu, get ég þá kært söluna? Hver borgar málskostnaðinn?  Ég efast einnig um að ég geti skotið dóminum til Hæstaréttar þar sem ég get ekki sannað að ég hafi persónulegan hag af málinu.

Það sem ég er að reyna að segja, er að í svona málum þarf að setja ramma fyrir dómstólana að dæma í. Auðveldasta leiðin fyrir Stjórnlagaráð er að bæta við klausu um að „Alþingi setji rammalög um það hvað sé þjóðareign“ ásamt lögum um bætur ef seljandi verður af sölu vegna laganna og er kannski búinn að leggja mikla fjármuni í verkið. Mér finnst það reyndar léleg framistaða að velta slíku máli yfir á ríkisstjórn án þess að minnsta kosti að setja grunnramma fyrir löggjafann.

Annars.  Þið eruð frábær.

Nils Gíslason