Stjórnlagaráð

2. erindi til Stjórnlagaráðs.

Hugmynd að skipun öldungaráðs.

Stofna skal öldungaráð 15 manna. Verkefni þess er, skipun manna í allar dómarastöður á Íslandi.
Rétthafar til ráðsins eru þeir, sem hafa verið prófessorar við Háskóla á Íslandi. Orðnir 65 ára, komnir á eftirlaun og hættir öllum opinberum störfum.

Til öldungaráðsins er ekki kosið, heldur er það sjálfskipað. Þannig að þegar aðili hefur náð 65 ára aldri, hefur verið prófessor, kominn á eftirlaun og er hættur öllum opinberum störfum, þá hlýtur hann rétt til setu í ráðinu.

Þá skal sá elsti af þeim 15 sem fyrir eru í ráðinu víkja. þannig að alltaf eru 15 í öldungaráðinu á hverjum tíma.

Forseti Alþingis kallar öldungaráðið saman til starfa og sér um að það sé rétt skipað á hverjum tíma.
Komi til ágeinings innan ráðsins um skipun í dómarastöðu, ræður meirihluti ráðsins í kosningu um niðurstöðu.

Greinargerð.

Öldungaráð hafa verið frá örófi alda stór þáttur í samfélagi þjóða og þjóðfélagshópa.

Þau voru oft dómarar eða ráðgefendur um ýmis mál samfélagsins og talin nauðsynleg í hverju samfélagi og sem betur fer við lýði víða enn.

Rök mín fyrir þessari hugmynd eru í stórum dráttum eftirfarandi:

Í fyrsta lagi. Þegar men hafa náð þessum aldri hafa þeir öðlast mikla lífsreynslu

Í öðru lagi. Þegar menn eru hættir brauðstritinu og baráttu til vegs og valda, sestir í helgan stein sem kallað er, þá fara menn að hugsa öðruvísi, af meiri hógværð og hlutleysi.

Í þriðja lagi. Þessir menn hafa víðtæka þekkingu, ekki bara á sínu sérsviði, heldur einnig við stjórnunarstörf, hafa kynnst þróun samfélagsins á langri ævi og hafa góða mannþekkingu í gegnum kennarastarf sitt.

Og í fjórða lagi, sem ég tel miklvægast. Í þessu ráði verður enginn kosinn, hvorki pólitískt eða persónulega, menn koma og fara í gegnum ráðið eftir fjölda þeirra sem eru á aldrinum eftir 65 og enginn möguleiki á klíkumyndun þannig að ég tel þetta vera mjög örugga leið til að skapa hér hlutlaust og heiðarlegt réttarríki.

Þessi hugmynd mín byggir á þremur meginþáttum.

1. Fá lífsreynt fólk með góða menntun til starfsins.
2. Engar kosningar, persónubundnar eða pólitískar eða peningaútlát.
3. Sjálfvirk hreyfing manna í gegnum ráðið gerir það hlutlaust og réttlátt.

Að sjálfsögðu er hægt að úfæra þessa hugmynd á margan máta, t.d. með fleiri eða færri mönnum í ráðið, og víkka eða þrengja kröfur til setu í því.

Hafsteinn Sigurbjörnsson